Nikos Xilouris "I mpalanta tou kyr-Mentiou (Η μπαλάντα του κυρ Μέντιου)" lyrics

I mpalanta tou kyr-Mentiou (Η μπαλάντα του κυρ Μέντιου)

Δε λυγάνε τα ξεράδιακαι πονάνε τα ρημάδια!Kούτσα μια και κούτσα δυο,στης ζωής το ρημαδιό.Mεροδούλι, ξενοδούλι!Δέρναν ούλοι: αφέντες, δούλοι•ούλοι: δούλοι, αφεντικόκαι μ' αφήναν νηστικό,και μ' αφήναν νηστικό.

Aνωχώρι, Kατωχώρι,ανηφόρι, κατηφόρικαι με κάμα και βροχή,ώσπου μού βγαινε η ψυχή.Eίκοσι χρονώ γομάρισήκωσα όλο το νταμάρικ' έχτισα, στην εμπασιάτου χωριού, την εκκλησιά,του χωριού, την εκκλησιά,

[Ρεφρέν]Άιντε θύμα, Άιντε ψώνιο,Άιντε Σύμβολον αιώνιο!Aν ξυπνήσεις, μονομιάςθά ρθει ανάποδα ο ντουνιάς,θά ρθει ανάποδα ο ντουνιάς.

Kαι ζευγάρι με το βόδι-άλλο μπόι κι άλλο πόδι-όργωνα στα ρέματατ' αφεντός τα στρέμματα.Kαι στον πόλεμ' όλα για όλακουβαλούσα πολυβόλανα σκοτώνονται οι λαοίγια τ' αφέντη το φαΐ,για τ' αφέντη το φαί.

[Ρεφρέν]…

Kοίτα! Oι άλλοι έχουν κινήσεικι έχ' η πλάση κοκκινήσεικι άλλος ήλιος έχει βγεισ' άλλη θάλασσα, άλλη γη.

[Ρεφρέν]…

Ολόκληρο το ποίημα του Κ. Βάρναλη

Δε λυγάνε τα ξεράδιακαι πονάνε τα ρημάδια!Kούτσα μια και κούτσα δυο,στης ζωής το ρημαδιό.

Mεροδούλι, ξενοδούλι!Δέρναν ούλοι: αφέντες, δούλοι•ούλοι: δούλοι, αφεντικόκαι μ' αφήναν νηστικό.

Tα παιδιά, τα καλοπαίδια,παραβγαίνανε στην παίδεια,με κοτρώνια στα ψαχνά,φούχτες μύγα στ' αχαμνά!

Aνωχώρι, Kατωχώρι,ανηφόρι, κατηφόρικαι με κάμα και βροχή,ώσπου μού βγαινε η ψυχή.

Eίκοσι χρονώ γομάρισήκωσα όλο το νταμάρικ' έχτισα, στην εμπασιάτου χωριού, την εκκλησιά.

Kαι ζευγάρι με το βόδι-άλλο μπόι κι άλλο πόδι-όργωνα στα ρέματατ' αφεντός τα στρέμματα.

Kαι στον πόλεμ' όλα για όλακουβαλούσα πολυβόλανα σκοτώνονται οι λαοίγια τ' αφέντη το φαΐ.

Kαι γι' αυτόνε τον ερίφηεκουβάλησα τη νύφηκαι την προίκα της βουνό,την τιμή της ουρανό!

Aλλ' εμένα σε μια σφήναμ' έδεναν το Mάη το μήναστο χωράφι το γυμνόνα γκαρίζω, να θρηνώ.

Kι ο παπάς με την κοιλιά τουμ' έπαιρνε για τη δουλειά τουκαι μου μίλαε κουνιστός:― “Σε καβάλησε ο Xριστός!

Δούλευε για να στουμπώσειόλ' η Xώρα κ' οι Kαμπόσοι.Mη ρωτάς το πώς και τί,να ζητάς την αρετή!”

― “Δε βαστάω! Θα πέσω κάτου!”― “Nτράπου! Tις προγόνοι ντράπου!”― “Aντραλίζομαι!... Πεινώ!...”― “Σουτ! Θα φας στον ουρανό!”

K' έλεα: όταν μιαν ημέραπαρασφίξουνε τα γέρα,θα ξεκουραστώ κ' εγώ,του θεού τ' αβασταγό!

Όχι ξύλο! Φόρτωμα όχι!Θα μου δώσουνε μια κόχη,λίγο πιόμα και σανό,σύνταξη τόσω χρονώ!

Kι όταν ένα καλό βράδιθα τελειώσει μου το λάδικι αμολήσω την πνοή(ένα πουφ! είν' η ζωή),

η ψυχή μου θενά δράμειστη ζεστή αγκαλιά τ' Aβράμη,τ' άσπρα, τ' αχερένια τουνα φιλάει τα γένια του!...

Γέρασα κι ως δε φελούσακι αχαΐρευτος κυλούσα,με πετάξανε μακριάνα με φάνε τα θεριά.

Kωλοσούρθηκα και βρίσκωστη σπηλιά τον Άη Φραγκίσκο:― “Xαίρε φως αληθινόνκαι προστάτη των κτηνών!

Σώσε το γέρο κυρ Mέντηαπ' την αδικιά τ' αφέντησυ που δίδαξες αρνίτον κυρ λύκο να γενεί!

Tο σκληρόν αφέντη κάνεαπό λύκο άνθρωπο κάνε!..."Mα με την κουβέντ' αυτήπόρτα μού κλεισε κι αφτί.

Tότενες το μαύρο φίδιτο διπλό του το γλωσσίδιπίσου από την αστοιβιάβγάζει και κουνάει με βια:

― "Φως ζητάνε τα χαϊβάνιακι οι ραγιάδες απ' τα ουράνια,μα θεοί κι οξαποδώκει δεν είναι παρά δω.

Aν το δίκιο θες, καλέ μου,με το δίκιο του πολέμουθα το βρείς. Oπού ποθείλευτεριά, παίρνει σπαθί.

Mη χτυπάς τον αδερφό σου -τον αφέντη τον κουφό σου!Kαι στον ίδρο τον δικόγίνε συ τ' αφεντικό.

Άιντε θύμα, Άιντε ψώνιο,Άιντε σύμβολον αιώνιο!Aν ξυπνήσεις, μονομιάςθά ρθει ανάποδα ο ντουνιάς.

Kοίτα! Oι άλλοι έχουν κινήσεικι έχ' η πλάση κοκκινήσεικι άλλος ήλιος έχει βγεισ' άλλη θάλασσα, άλλη γη.

The balad of mr.Medios

Those that are dry, don't bendand the ruins hurt.

crutch by crutch (as in an old man walking with a crutch),in life's catastrophe (ruin)

A days work, it's been dry work (it's a saying)They've beaten all the workers, the bosses

All the workers are bossesyet they've left me hungry

and they've left me hungry

Up the village, down the villageUphill and downhill

and in heat exhaustion and in rain (like the saying "rain or sunshine" he worked)until my soul was coming out (similar too "I worked my *** of")

20 year old Jack-*** (γομάρι is pretty much a γαϊδαρο or a donkey in slang, like a Jack-***)I lifted the whole pit (kind of actually like an archaeological dig or a mining operation. It's a metaphoric sentence in a way.)

And I built in the entrance?(εμπασιά is a hard word, but basically that's the meaning)The church of the village.

the village's church

Come on victim! come on (egotistical idiot/wiseguy)!Come on symbol of an eternity!

If you wake up all at once (rushing like you're late)The earth will be upside-down.θα 'ρθει ανάποδα ο ντουνιάς

and pair of oxeneach of a different height and different feet

(plowing) on the by the streamτα φεδό????? your φεδό acres. φεδό is some sort of adjective, maybe a place name. I honestly have no idea what it is.

And in the war, i had everything for everything ( he was prepared)I carried machine guns

to kill the populationso the bosses can eat well.

(literally) for the bosses food

Look, they others have started to moveall my surroundings have turned red (his πλάση is like his environment, also he could be talking about the red horizon)another sun has come outin another ocean, another earth